12-JUL-2022 – Het is zeker geen zeldzaamheid, maar toch is bijna iedereen die een kolibrievlinder te zien krijgt enthousiast. Het is dan ook, door het gedrag, een bijzondere vlinder en het is altijd onverwacht als je er een ziet. Zo is hij er en zo is hij weer verdwenen. Als je de juiste planten hebt, kan deze prachtnachtvlinder zich zelfs in je tuin voortplanten.
Als een kolibrie staat de kolibrievlinder heel kort voor een bloem en met de lange roltong drinkt hij de nectar (Bron: Kars Veling)
De kolibrievlinder is een nachtvlinder, maar wel een die overdag vliegt en actief is. Het is een trekvlinder die jaarlijks in het voorjaar vanuit het zuiden van Europa naar ons land toe komt en zich hier voortplant. De nakomelingen vliegen vooral in augustus, maar ze worden nu al heel veel gezien. Je ziet de kolibrievlinder vrijwel altijd vliegend, want, net als de vogel kolibrie, gaat hij niet op een bloem zitten om eruit te drinken, maar blijft hij ervoor hangen, met snelle vleugelslag. Het hangen is maar zeer kort, want hij schiet van bloem naar bloem. Dat constante vliegen kost natuurlijk erg veel energie. Daarom zijn ze ook zo veel en lang bezig met het verzamelen van nectar: de suikers daaruit zijn letterlijk de brandstof waarmee ze kunnen vliegen. Ze zijn niet erg kieskeurig uit welke planten ze nectar halen, maar de vlinderstruik is een veel bezochte plant. En ook spoorbloem, vlijtig liesje, distels en vele andere planten worden bezocht. Met veel bloeiende planten is je tuin een echte kroeg voor kolibrievlinders. Ze komen binnen, drinken wat en vliegen weer door.
Het eitje (links) en de rups (rechts) van de kolibrievlinder op glad walstro (Bron: Annette van Berkel)
Voor de voortplanting zijn ze kieskeuriger. Wil je je tuin als thuis voor de kolibrievlinder, dan moet je ook de waardplant(en) hebben en de rupsen zijn veel kieskeuriger dan de vlinder. Ze leven op diverse walstrosoorten. Annette van Berkel uit Culemborg zag vorige week een kolibrievlinder eitjes afzetten op een pol glad walstro in de tuin. Toen ze die wilde fotograferen, bleek er ook een rups in te zitten. Een paar weken geleden was er dus al een vrouwtje langs geweest die eitjes had afgezet.
Een vrouwtje dat eitjes (zie witte pijl links) afzet op de rode spoorbloem (Bron: Emily de Mare)
Emily de Mare uit Hellevoetsluis zag een kolibrievlinder die eitjes afzette op rode spoorbloem. Dat is een bekende nectarplant, maar als waardplant was deze in Nederland, voor zover we konden nagaan, niet bekend. In het buitenland is dit wel een plant waar sporadisch eitjes op worden afgezet. De rupsen van de kolibrievlinder zijn te vinden vanaf mei (maar dan zijn ze nog klein) tot in augustus. In de loop van juli zijn de rupsen groot en is de vindkans het grootst. De kolibrievlinder hoort bij de familie van de pijlstaarten. De overwegend groene rups heeft dan ook het kenmerkende pijltje op het achterste deel.
Tekst: Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Kars Veling; Annette van Berkel; Emily de Mare