Beste tuinliefhebber,
Als je in je tuin aan het werk of gewoon lekker aan het genieten bent, dan zie je heel veel beestjes. Maar dat er in je tuin méér dan 2000 soorten kunnen zitten, dat had ik niet kunnen bedenken. Lees het verhaal van Justin Jansen en het brengt je misschien op het idee om zelf op onderzoek uit te gaan.
Op biodiversiteitssafari in eigen tuin
22-APR-2023 – In de tuin loopt, kruipt en vliegt van alles rond. Maar hoe weet je nu wat je allemaal tegenkomt zonder de hulp van boeken, dure fotoapparatuur en microscopen? Bioloog Justin Jansen vertelt hoe hij dit deed. Hij gebruikte de app ObsIdentify om te leren over het leven in zijn eigen achtertuin.
Al sinds 2020 is natuurliefhebber Justin Jansen, tevens gast-onderzoeker bij Naturalis, bezig met het biodivers inrichten van zijn achtertuin. Planten van Nederlandse bodem, oftewel inheemse planten, hebben een sterke voorkeur. Op deze manier probeert hij insecten naar zijn tuin te lokken. Maar niet alleen de tuin moest eraan geloven, ook de vijver heeft hij omgebouwd om ruimte te maken voor inheemse plantengroei. Deze heeft hij overigens kunnen vinden zonder zelf het bos in te gaan. “Geen van de inheemse planten is gewonnen uit de vrije natuur. Er zijn een paar bedrijven binnen Nederland die inheemse planten verkopen met bijbehorend paspoort”, legt Jansen uit.
Maar of je nu wel of geen tuin hebt, je kunt altijd de natuur induiken met niets meer dan je telefoon. Stichting Observation International heeft namelijk samen met Naturalis Biodiversity Center en Natuurpunt een app ontwikkeld: ObsIdentify. Met deze gratis app neem je een foto van het beestje of plantje dat je wilt identificeren. De app zoekt vervolgens in zijn database (van Waarneming.nl) naar een match om te kunnen vertellen waar je precies naar kijkt. Je kunt ook je eigen foto’s uploaden in de database en op die manier draag jij zelf bij aan de app.
De tuin van Justin Jansen (Bron: Justin Jansen)
Bijzonder veel soorten
Gewapend met een lamp en een wit laken ging Jansen ‘s nachts achter in de tuin zitten. “Hier komen allerlei dieren op af. Zo heb ik ook de bijzondere Neushoornkever (Oryctes nasicornis) en de nachtvlinder Spaanse vlag (Euplagia quadripunctaria) in mijn tuin ontdekt”, vertelt Jansen. Met behulp van de app was Jansen in staat een record van 1.662 soorten beestjes te identificeren in één jaar. Nu, twee en een half jaar later, zit hij op 2.145 soorten. “Dit soort aantallen waren nooit bij me opgekomen. Sterker nog, dit was nooit gelukt zonder ObsIdentify en de vele gespecialiseerde vrijwilligers die binnen Waarneming.nl vrijwillig hun kennis delen.” Het fotograferen van de insecten en andere beestjes met een mobiel was genoeg om te weten welke familie of soort hij zag. Zo nu en dan vulde Jansen de mobiele foto’s aan met zijn spiegelreflexcamera. Hij heeft nooit iets mee naar huis genomen om het onder de microscoop te leggen. “Als ik dat gedaan zou hebben, verzamelen en bestuderen onder een microscoop, zou het totale aantal soorten nog veel hoger zijn geweest.”
Spaanse vlag (Euplagia quadripunctaria) (Bron: Justin Jansen)
Jansen is van mening dat je door zo’n biodiversiteitssafari anders omgaat met wat er allemaal om je heen is. Vervolgens kun je tot bijzondere inzichten komen. “Denk bijvoorbeeld aan de relatie tussen boerenwormkruid met de wormkruidbij, galmug en de parasitaire wespen. En heb je weleens beseft dat er niet een ‘regenworm’ is, maar dat er verschillende soorten regenwormen zijn?” Jansen in elk geval niet. Hij is erg te spreken over zijn ervaring. “Mijn conclusie is: zet ook inheemse planten in de tuin en let op wat je allemaal vindt aan leven, ook in de soms simpelste tuin. Het heeft mijn ogen geopend op een positieve manier.”
Tekst: Justin Jansen, Naturalis Biodiversity Center
Foto’s: Justin Jansen (leadfoto: de vijver van Justin Jansen)
Moeten we nergens meer maaien in mei?
De Vlinderstichting
28-APR-2023 – MaaiMeiNiet is een publiekscampagne om in mei gazons niet te maaien en zo biodiversiteit te stimuleren. Een sympathieke en goedbedoelde actie, die meer kleur in eentonige groene gazons kan brengen. Maar als vervolgens in juni de grasmaaiers massaal worden aangezwengeld en een kaalslag door het land aanrichten, heeft het weinig zin. Hoe moet het dan? Gefaseerd maaien is het credo.
Het idee is simpel: MaaiMeiNiet moet een tuinbezitter met een gazon verleiden om de gazonmaaier een maandlang niet te gebruiken. Het gazon komt tot bloei en die bloemen leveren voedsel voor insecten zoals bijen en vlinders. Tot zover niks aan de hand. Maar dan wordt het juni en wat dan? Dan ‘mag’ je weer maaien en dat gebeurt dan ook met verve. Overal klinkt geronk en gezoem en het resultaat is in juni toch weer netjes kaal gemaaide tuingazons. Ook de groenblauwe dooradering van Nederland wordt in de loop van juni op grote schaal gemaaid. Dat komt omdat 15 juni een magische datumgrens is voor het beheer van bermen, waterkeringen, graslanden en natuurterreinen vanwege het vermeend aflopen van het broedseizoen. Weg schuilplekken, voedsel en mogelijkheid tot voortplanting. Niet alleen in tuinen, maar dus overal in de stad en in het buitengebied. En dit terwijl in juni en juli vele insecten juist hun piek hebben omdat ‘vroeger’ dat de optimale bloeitijd was.
Intensief gemaaid tuingazon kan tijdens MaaiMeiNiet tot bloei komen (Bron: Anthonie Stip
Beheer van een tuingazon is andere koek dan het beheer van een berm of watergang. Wat centraal zou moeten staan in het beheer van onze openbare ruimte is de ecologische kwaliteit, binnen de kaders van veiligheid en wetgeving. Aangezien Nederland rijk is aan diverse landschappen, ziet die ecologische kwaliteit er van plek tot plek verschillend uit en dient het beheer op deze variatie afgestemd te zijn. Er zijn bermen waar een maaibeurt in mei juist nodig is om er een mooie bloemrijke situatie te krijgen. We horen wel van gemeenten dat ze deze maaibeurt uitstellen vanwege de MaaiMeiNiet-campagne. Gefaseerd voorjaarsmaaien kan op sommige voedselrijke of vergraste locaties juist leiden tot een impuls voor een bloemrijke vegetatie en bijbehorende fauna, omdat de vegetatie tijdens de voorjaarsgroei relatief veel voedingsstoffen bevat. Als de vegetatie aan het begin van het groeiseizoen gefaseerd wordt gemaaid en afgevoerd, gaat dit vergrassing van de vegetatie tegen en wordt kruidenrijkdom gestimuleerd. De essentie van maaibeheer zit in de fasering in ruimte en tijd, niet in het overal achterwege laten van maaibeheer gedurende een periode van het jaar. Faseren, faseren, faseren is dan ook het credo.
Een bloemrijke bermvegetatie is gebaat bij een uitgekiend beheer (Bron: Kars Veling)
Meer informatie
Een uitgebreid artikel hierover is verschenen in het Vakblad Natuur, Bos en Landschap (pdf: 795 KB).
Tekst en foto’s: Anthonie Stip en Kars Veling, De Vlinderstichting
Agenda
Dinsdag 6 juni
Bezoek aan de tuin van Geerte en Bart Hoefakker in Kesteren.
Locatie: Geerte’s Tuin, Schaapsteeg 1, 4041 AT Kesteren
Tijd: 14.00 uur
Kosten:
De entreekosten zijn € 4,50 bij een minimale deelname van 8 personen. Dit ter plaatse afrekenen.
Vervoer:
We rijden met eigen auto’s en gaan carpoolen. Meerijders geven een vergoeding aan de chauffeur volgens de richtlijn van de ANWB.
Vertrek om 13.30 vanaf parkeerterrein VV Bennekom.
Wanneer het mooi weer is ben ik van plan te gaan fietsen. Om 12.55 uur sta ik bij de nieuwe rotonde Achterstraat – Kierkamperweg. Wie mee wil fietsen tref ik daar en om 13.00 uur vertrek ik.
Aanmelden vóór vrijdag 2 juni via en daarbij aangeven of u mee wil rijden, zelf rijdt of fietst.
Woensdag 17 mei
Kijken in Andermans Tuin Groei & Bloei Ede bezoek 4 tuinen op de Paasberg
Plaats: Paasberg
Datum: 17 mei
Tijd: 19.00 – 21.00 uur
Kosten: Gratis voor leden en niet-leden
Kijk voor meer informatie op https://ede.groei.nl/activiteiten/open-tuinen
Donderdag 8 juni
Busreis Groei & Bloei Wageningen naar 3 tuinen in Flevoland
Vertrek: 8.30 uur van de parkeerplaats bij sporthal de Bongerd, Bornsesteeg 2, 6708 PE Wageningen
Aankomst: plm. 18.30 uur
Kosten: €55,00 voor leden, niet-leden €60,00 incl. entree, consumpties en lunch
Opgave: vóór 1juni via o.v.v. Busexcursie en je telefoonnummer en door gelijktijdig het bedrag over te maken op rekeningnr. NL98 SNSB 0920 526 454 t.n.v. KMTP Groei&Bloei Wageningen o.v.v. uw naam en busreis 2023
We gaan ditmaal naar Flevoland, waar we drie tuinen bezoeken die samen een arrangement aanbieden. De eerste tuin is Het Zwaluwhuis in Ens: na aankomst is er koffie/thee en iets lekkers. We krijgen een rondleiding door de zeven jaar oude tuin waarin het hele jaar iets te zien is, zoals bollen, grassen, herfstasters en sedum. (opp. 9000 m2). De tweede tuin is Pegasushof in Bant, waar wij beginnen met een uitgebreide lunch. Daarna volgt de rondleiding door de tuin met daarin taxus- en buxushagen, rechte vijvers, een rozenlaantje, een fruitlaan, windsingel en een schaduwtuin met bijzondere planten. (opp. 4000 m2) De derde tuin is De Stekkentuin in Espel: daar beginnen we met een rondleiding door de verzameltuin van een jaren 50-boerderij, met volop bijzondere vaste planten, w.o. verschillende variëteiten van de helleborus, hosta, hortensia en stokrozen. (opp. 3800 m2). In een apart gedeelte van de tuin kunnen we op zoek gaan naar stekken en planten van onze gading en aankopen doen. Ook worden er kleine tuinornamentjes verkocht. Hier sluiten wij de dag af met een hapje en een drankje. Wij rekenen weer op een bijzondere tuinervaring en een gezellige dag.
Greet Steenhuis
Zaterdag 3 juni 2023 en zondag 4 juni
Vleesetende planten liefhebbersdagen bij kwekerij Bandus Hummelo
Één van de meeste bijzondere groepen planten die er bestaan, de vleesetende planten. Iedereen kent ze, van verhalen van vroeger, films of je hebt zelf ooit wel eens een venus vliegenval gehad. Het blijft een fascinerende groep planten die blijft boeien voor zowel jong als oud.
Tijd : van 10-17 uur.
Info: 06-12926234, www.bandus.nl
Locatie: Sliekstraat 9, 6999 DX Hummelo, Gelderland
Kosten: Gratis
Zaterdag 10 juni
Bezoek zelfoogsttuinderij in Ede door Groei & Bloei Ede
Op deze zaterdag kun je een bezoek brengen aan o.a. zelfoogsttuinderij ‘de Wilde Peen’ in Ede. Let op, dit ligt aan een onverharde weg en heeft geen huisnummer. Een bord maakt duidelijk dat je er bent.
Kosten: € 3 , leden gratis
Locatie: CSA De Wilde Peen, Van Peursumsweg, 6718 TT Ede
Tijd: 19.00 – 21.00 uur
Zaterdag 17 juni en zondag 18 juni landelijke opentuinenweekend van Groei & Bloei.
Voor meer informatie: https://groei.nl/opentuinenweekend
Groei & Bloei Wageningen organiseert op zaterdag 22 juli een opentuinendag in Renkum-Heelsum. In de volgende nieuwsbrief meer over deze dag.
Hartelijke groet,
Ingrid Boenders
