Beste tuinliefhebber,
In de eerste plaats; vergeet niet voor het eind van dit jaar uw contributie voor 2022 over te maken. Bij het eerste nummer van het Bloemblad krijgt u dan uw nieuwe ledenkaart.
De contributie van € 10,– maakt u over op bankrekeningnummer NL35INGB 00 03 33 95 85 t.n.v. Floralia-Bennekom. Vergeet daarbij niet uw lidnummer te vermelden.
De workshop Herfststukje maken met pompoen op 29 oktober j.l. is zeer geslaagd verlopen.
De uitleg en hulp van Wilma van Gunst hebben de deelnemers ter harte genomen en de resultaten waren er ook naar. Wilma had verschillende pompoenen en prachtige bloemen en takken in huis gehaald. Er was genoeg keuze, de stukjes werden daardoor allemaal heel persoonlijk.
De agenda van Floralia vermeldt voor dit jaar nog:
Woensdag 15 december om 19.00 uur kerststukjes maken
In een zaal van De Ontmoeting, Emmalaan 1 in Bennekom. Kosten € 2,50
Of dit door kan gaan of in aangepaste vorm, hangt af van de coronamaatregelen op dat moment. Wij zullen u op de hoogte houden.
Aanbod
Van Walter Prinsze ontving ik de volgend e-mail:
‘Ik heb een aantal opgepotte bewortelde stekken staan van de Salvia guaranitica Black and Blue. Het is wenselijk om deze vorstvrij te laten overwinteren.
Graag stel ik die ter beschikking van lezers die daar interesse voor hebben. Hiervoor dienen zij tel. contact met mij op te nemen 0318-417402.’
‘Groeten, Walter’ Een mooi aanbod lijkt me! Wie heeft er interesse?
Lekker bladeren door je tuin
Herfst! Bomen en struiken met verkleurde bladeren en die geweldige geur van rijpe vruchten, verse paddenstoelen en natte aarde in je neus. Lekker naar het bos, stampen in de plassen en struinen door de bladeren. Die fraaie herfstbladeren vallen natuurlijk ook in je tuin. Voer ze dan vooral niet af, want ze zijn onmisbaar voor vogels.
Natuurlijk netjes
We zijn er vaak als de kippen bij om herfstbladeren netjes bij elkaar te vegen en liefst zo snel mogelijk in de biobak te deponeren. Terwijl deze bladeren pas net aan hun tweede leven beginnen: als isolatiemateriaal, als voedsel, als beschutting en als natuurlijke mest. Veeg daarom de bladeren van de paden en het gazon richting de borders. De tuin blijft ‘netjes’, de paden veilig en het gazon groen.
Multifunctionele bladlaag
De bladlaag in de border beschermt de planten in de winter en geeft beschutting aan allerlei bodemdiertjes zoals wormen, spinnen en insecten. Wormen bijvoorbeeld eten de blaadjes en verteren die tot compost, natuurlijke plantenmest. Bovendien verbeteren ze door hun gewroet de structuur van de bodem, ook heel prettig voor de planten. En al die beestjes zijn weer voedsel voor vogels in de winter. En dat hebben ze hard nodig.
Van levensbelang voor vogels
Het leven van onder meer winterkoninkjes, roodborstjes en heggenmussen hangt af van al die beestjes tussen de blaadjes. Als het hard vriest, verbranden deze kleine vogels namelijk tot wel 10% van hun lichaamsgewicht om warm te blijven. Daarom moeten ze ’s winters met een volle maag gaan slapen.
Vegen geblazen!
Doe jezelf, de buren, de insecten en de vogels een plezier: kies voor een bezem in plaats van een bladblazer. Op een vrije ochtend, in alle stilte de blaadjes tussen de borders vegen, met de zon op je gezicht en in het gezelschap van een roodborstje of merel: wat is de herfst toch een prachtig seizoen.
Bijen in mierenreservaat De Heide
EIS Kenniscentrum Insecten, Gemeente Ede, KNNV afdeling Wageningen e.o.
8-NOV-2021 – In 2020 is het natuurgebied ‘De Heide’ bij Bennekom aangewezen als het eerste mierenreservaat van Nederland. Er is daar een hoge dichtheid en diversiteit aan mierensoorten. Nu is onderzocht of De Heide óók een goed leefgebied is voor wilde bijen of dat er knelpunten zijn voor deze insecten.
Mierenreservaat
De Heide is een bijzonder bos- en heideterrein. De hoge waarde voor de mieren komt vooral doordat de heidevegetatie nooit machinaal beheerd is en een groot deel van het bos ook al lange tijd ongestoord is. Dit is ideaal voor veel mieren die immers vaak hun nest in de grond aanleggen. Bovendien is het gebied erg langgerekt en bestaat feitelijk uit alleen maar randen en overgangen; ook dit is erg aantrekkelijk voor insecten. Het gebied bestaat grotendeels uit onbeheerd bosreservaat, waar de natuur haar eigen gang kan gaan en zelf voor veel variatie zorgt. De heidevegetatie is vanuit cultuurhistorisch oogpunt belangrijk én herbergt veel warmteminnende soorten. Dit half-natuurlijke habitat blijft onder beheer, waarbij alleen handmatige maatregelen worden uitgevoerd. Vanzelfsprekend krijgen de mieren van De Heide veel aandacht, maar ook andere insectengroepen worden bestudeerd, zoals nachtvlinders en kevers.
Wilde bijen
Ook de wilde bijen in het mierenreservaat zijn geïnventariseerd. Er zijn tot nu toe 35 soorten aangetroffen, hetgeen niet erg veel is voor een dergelijk gevarieerd gebied. Wilde bijen stellen andere eisen aan hun biotoop dan mieren. Een belangrijke voorwaarde is voldoende nectar en stuifmeel, en vaak ook van de juiste soorten bloemen. In de directe omgeving daarvan moet ook nestgelegenheid zijn. Voor sommige wilde bijen zijn dat gaten in dood hout of stengels, maar de meeste bijensoorten nestelen in de bodem.
De huidige situatie van De Heide is voor wilde bijen niet ideaal. De bodem onder de struikhei bestaat grotendeels uit een dichte laag strooisel en mos, waardoor weinig onbegroeide, goed opwarmende grond beschikbaar is. Vroeger werden heides begraasd en was er altijd wel open grond aanwezig.
Zoals tegenwoordig in veel heides, is de diversiteit aan bloemen zeer beperkt. Er bloeit eigenlijk alleen bosbes, struikhei en braam, en de hierop aangepaste soorten zoals de bosbesbij (Andrena lapponica), de heidezandbij (Andrena fuscipes) en de heizijdebij (Colletes succinctus). De bijbehorende koekoeksbijen zijn dan ook veelvuldig aanwezig. Veel wilde bijen zijn echter afhankelijk van andere soorten planten zoals composieten (bijvoorbeeld biggenkruid), maar die staan er nauwelijks.
Kleinschalige steilrandjes
Om heel kleinschalig (en natuurlijk handmatig) iets te doen voor wilde bijen in De Heide, heeft de insectenwerkgroep van de KNNV afdeling Wageningen e.o. in 2021 enkele open plekken en steilranden gemaakt. Op deze wijze ontstaat gelegenheid om in het kale zand nestjes te graven. Deze plekken bieden tevens leefgebied voor graafwespen, mierenleeuwen en andere insecten, maar ook de zandhagedis kan hier zijn eieren leggen.
De Heide zal niet snel bloemrijker worden; door de hoge stikstofdepositie en verzuring van de bodem zijn er weinig mineralen meer aanwezig die veel planten nodig hebben. Het is te hopen dat door de aanleg van de steilranden er grond met wat meer mineralen bloot is gelegd of omhoog is gehaald, zodat op deze plekken ook bloemen zullen verschijnen. Historisch gezien stonden heidevelden vaak in samenhang met akkers of weilanden. Vlakbij de heide ligt een akker met veel bloeiende kruiden aan de randen. Nagedacht kan worden over of een verbinding hiernaartoe mogelijk is, zodat de wilde bijen van De Heide kunnen profiteren van meer nestgelegenheid én meer beschikbaarheid van bloemen.
Tekst: Wim Arp & Jinze Noordijk, EIS Kenniscentrum Insecten & KNNV afdeling Wageningen e.o.; Carlo van Rijswijk, gemeente Ede
Foto’s: Jinze Noordijk (leadfoto: kleinschalige steilrandjes in De Heide); Wim Arp
In de bijlage van deze nieuwsbrief treft u het verhaal van Walter Prinsze over zijn bezoek aan de Tuinen van Appeltern. Zeer de moeite waard om te lezen!
Veel te lezen deze keer, wat in deze steeds meer donker wordende dagen heel welkom is.
Hartelijke groet,
Ingrid Boenders