Het Kenniscentrum Eikenprocessierups meldt dat op 1 april 2021 de eerste eitjes van de eikenprocessierups zijn uitgekomen in Limburg, Noord Brabant en Overijssel. In Drenthe waren de eitjes nog dicht. De eikenprocessierupsen zijn een week eerder dan verwacht uitgekomen. Waarschijnlijk door de uitzonderlijk hoge temperaturen van de afgelopen dagen. Doordat de bladontplooiing van eiken nog even op zich laat wachten, zijn de rupsen kwetsbaar voor natuurlijke vijanden. Half mei worden de brandharen verwacht.

De eikenprocessierupsen zitten al maanden als kleine rupsjes in hun eitjes te wachten op de juiste omstandigheden om tevoorschijn te komen. De recordtemperatuur van meer dan 25 graden Celsius op veel plaatsen op 31 maart is blijkbaar het signaal geweest waar de eikenprocessierupsen op zaten te wachten. Het is overigens niet het vroegste jaar ooit. In 2014 kwamen de eerste eitjes al op 30 maart uit. Twee dagen eerder dan dit jaar. In 2019 kwamen de eerste rupsen op 5 april uit het ei en in 2020 op 6 april.

De eiken hebben hun blad nog niet ontplooid. Dit is geen probleem voor de jonge rupsen. In het eerste larvestadium zijn ze niet afhankelijk van blad. Ze vreten aan de knoppen van de eiken. Ze kunnen lang met beperkte hoeveelheden voedsel overleven. Daarnaast zijn ze vorstbestendig, mochten ze nog met kou te maken krijgen. Zodra de eiken uitlopen vervellen ze naar het tweede larvestadium.

Kwetsbaar voor natuurlijke vijanden

Ondanks dat ze geruime tijd zonder blad kunnen overleven, zijn ze in deze fase wel kwetsbaar. Ze kunnen ten prooi vallen aan allerlei predatoren zoals vogels, mieren, wantsen en spinnen. Die kwetsbare fase zou wel eens lang kunnen duren dit jaar. Op basis van de temperatuurs omverwachting van De Natuurkalender verwacht het Kenniscentrum dat de eerste eiken pas rond half april hun bladeren ontplooien. De komende weken zakt de temperatuur flink naar beneden wat de ontwikkeling vertraagt. Pas rond eind april zal de helft van de eiken het eerste blad ontplooid hebben.

De lage temperaturen de komende weken kunnen ook gevolgen hebben voor de spreiding in de uitkomst van de eitjes. Momenteel zijn nog veel ei pakketten gesloten en lagere temperaturen kunnen de uitkomst daarvan vertragen.

Op basis van de huidige lange termijn weersverwachting zullen de rupsen overigens pas medio mei hun eerste brandharen ontwikkelen. Eind mei, begin juni, verschijnen dan de eerste nesten.